WELL to najmłodszy kuzyn systemów certyfikacji ekologicznych, o stale rosnącej popularności. Inwestorom, deweloperom, zarządcom obiektów czy szefom organizacji oferuje niespotykany dotąd na rynku drogowskaz. Pokazuje on, jak dostosować warunki panujące w budynkach, aby ich użytkownikom pracowało się lepiej, zdrowiej i wydajniej. A to przekłada się na konkretne korzyści.

WELL w Polsce rośnie

Wielokryterialny system certyfikacji WELL został stworzony w 2014 roku przez nowojorski International WELL Building Institute (IWBI), a bazą do wszystkich poruszanych przez niego zagadnień są badania i dowody naukowe. Certyfikaty te posiada już ponad 4 tysiące projektów w ponad 60 krajach na całym świecie.

– Wśród naszych klientów zauważamy wyraźny wzrost zainteresowania certyfikacją WELL oraz uzyskaniem oceny WELL Health-Safety Rating – mówi Jerzy Wójcik, założyciel i CEO krakowskiej firmy doradczej JWA, zajmującej się doradztwem w dziedzinie zrównoważonego budownictwa i procesach uzyskiwania ekologicznych certyfikatów. – W przeciwieństwie do standardowych certyfikacji ekologicznych, skupionych wokół minimalizowania negatywnego wpływu budynku na środowisko, WELL oraz WELL Health-Safety Rating dotyczą bezpośredniego oddziaływania budynków na człowieka i jego samopoczucie. Głównym celem jest tu więc dbanie o zdrowie i komfort oraz poprawę samopoczucia użytkowników budynku. A te, jak wykazują badania, przekładają się bezpośrednio na zaangażowanie i jakość wykonywanej pracy – dodaje.

O certyfikacji WELL zaczęto mówić w Polsce coraz głośniej w 2020 roku, podczas pandemii Covid-19. International WELL Building Institute wprowadził wtedy specjalną wersję swojego systemu certyfikacji dla budynków użyteczności publicznej: ocenę WELL Health-Safety Rating. Ten rodzaj oceny przyznawany jest na rok i skupia się głównie na kwestiach zdrowotnych, dezynfekcji, porządku, planach awaryjnych czy sytuacjach kryzysowych. Wszystko to dla zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa i komfortu przebywania w miejscach użyteczności publicznej. W kampanii promocyjnej tego systemu wystąpiły takie gwiazdy, jak Robert de Niro, Lady Gaga czy Jennifer Lopez.

Pierwszy certyfikat WELL w Polsce przyznano jesienią 2018 roku. Otrzymała go siedziba BuroHappold Polska w Warszawie. Z kolei pierwszym polskim budynkiem z WELL Health-Safety Rating był .KTW I w Katowicach. Za to rekordowo wysoką, maksymalną ocenę WH&SR uzyskało w 2021 roku największe centrum biznesowe w naszym kraju, czyli Olivia Centre w Gdańsku, powtarzając ten wynik również latem 2022 r. 

Krok po kroku

Obecnie obowiązująca wersja certyfikacji – WELLv2 – bada dziesięć kluczowych dla samopoczucia pracownika kryteriów, podzielonych na kategorie, zwane również konceptami. Są to: powietrze, woda, odżywianie, oświetlenie, ruch, komfort termiczny, dźwięk, materiały, umysł oraz społeczność. Punkty przyznawane są także w dodatkowej, jedenastej kategorii: za innowacyjność.

– Uzyskanie certyfikatu wiąże się z koniecznością spełnienia szeregu wymagań, dopełnienia długiej listy formalności i dostarczenia wielu dokumentów. Proces ten odbywa się zawsze przy wsparciu certyfikowanych konsultantów firm doradczych, takich jak np. JWA – klaruje Jerzy Wójcik. – Z jednej strony pilnują oni skrupulatnego przestrzegania wymagań stawianych przez IWBI, z drugiej dbają o interes inwestora, swoją wiedzą i doradztwem pomagając mu osiągać jak najlepsze wyniki certyfikacji – dodaje.

Certyfikacje prowadzone są w dwóch różnych schematach, określanych na podstawie własności. – Pierwsza z nich to certyfikacja przestrzeni zajmowanych przez właściciela – tłumaczy Jerzy Wójcik. – Mogą to być całe budynki lub przestrzenie najmu zajmowane przez jednego najemcę. Druga grupa to projekty WELL Core, gdzie właściciel projektu zajmuje niewielką część powierzchni, a większość wynajmuje lub wydzierżawia najemcom. W przypadku projektów WELL Core ocenie poddawane są części zajmowane przez właściciela i obsługę techniczną budynku oraz części wspólne obiektu, takie jak lobby, hole windowe, korytarze czy toalety oraz tereny zewnętrzne – wyjaśnia.

Dzięki zastosowaniu odpowiednich materiałów wykończeniowych, specjalnych filtrów w systemach wentylacyjnych czy eliminacji źródeł zanieczyszczeń, dba się o czystość czy odpowiednią wilgotność powietrza wewnętrznego. Kolejnym aspektem jest szeroka dostępność wysokiej jakości wody i zbiorników z wodą pitną. Użytkownicy zachęcani są też do ruchu i aktywności fizycznej, dba się o ergonomię ich pracy, np. dzięki odpowiednio dobranym i regulowanym biurkom czy fotelom. Ważny jest też ich komfort akustyczny oraz otaczanie pracowników żywą roślinnością. Biofilia w miejscu pracy to trend, który WELL mocno podkreśla.

Certyfikat WELL przyznawany jest na 3 lata. Po tym czasie należy przeprowadzić recertyfikację, czyli ponowną weryfikację, czy dana przestrzeń w dalszym ciągu spełnia wymagania poszczególnych kredytów, a zaproponowane na etapie projektowym rozwiązania są podtrzymywane. Certyfikat WELL często uzupełnia się z nastawionymi na środowisko BREEAM lub LEED. Systemy te korelują ze sobą, zatem niektóre z kredytów uzyskanych w certyfikacjach środowiskowych można wykorzystać również w przypadku WELL.

Warto pamiętać że certyfikację WELL można przeprowadzić zarówno dla nowo budowanych, jak i istniejących już obiektów. Aby zoptymalizować ten proces i zakończyć go z jak najlepszym wynikiem, potrzebne jest zazwyczaj wsparcie akredytowanych doradców.

Dlaczego WELL?

– Dla zarządców, właścicieli i pracodawców posiadanie tej prestiżowej certyfikacji przyciąga najemców „premium”, co przekłada się na wyższe wpływy z najmu przestrzeni – mówi Jerzy Wójcik. – Idzie to w parze z korzyściami wizerunkowymi, kreowaniem pozytywnego employer brandingu i budowaniem lepszej pozycji pracodawcy. Wielkie znaczenie ma tu również wysoka jakość rozwiązań, które przekładają się na mniej usterek i mniejsze koszty napraw – dodaje Jerzy Wójcik.

Wielokryterialne certyfikacje ekologiczne wpisują się coraz wyraźniej w polski krajobraz działań na rynku nieruchomości. W 2021 roku mieliśmy w Polsce już ponad 1000 obiektów z przyznanymi certyfikatami. Według raportu pt. „Certyfikacja zielonych budynków w liczbach”, którego autorem jest Polskie Towarzystwo Budownictwa Ekologicznego, w latach 2020-2021 powierzchnia użytkowa certyfikowanych budynków wzrosła w Polsce o 35% w stosunku do poprzedniego roku. W tym samym raporcie czytamy też, że certyfikat WELL jest obecnie trzecim po BREEAM i LEED najczęściej stosowanym systemem certyfikacji w Polsce. Biorąc pod uwagę, że pierwszy certyfikat WELL został przyznany w Polsce w 2018 roku, wynik ten można uznać za spory sukces.

Rosnący trend utrzymuje się i jest odzwierciedleniem coraz większej świadomości inwestorów oraz presji rynkowej dotyczącej potrzeby spełniania ekologicznych kryteriów przez budynki. W tej układance ważne są również nowe wymagania i polityki Unii Europejskiej oraz rządów, które stawiają coraz większy nacisk na ochronę środowiska. Certyfikacja ekologiczna, również ta skupiona na człowieku, staje się istotnym narzędziem przy podnoszeniu jakości inwestycji i w wyścigu o najlepszych pracowników.