Warszawski rynek biurowy zakończył 2021 rok z zasobami na poziomie 6,15 mln m kw. Skutki wciąż trwającej pandemii nadal rzutują na decyzje deweloperów i najemców. Ograniczona liczba projektów budowie oraz mniejsze zainteresowanie nowymi umowami w ramach przednajmu będzie miało swoje konsekwencje w kolejnych latach.
Zakup nowego mieszkania w stanie deweloperskim, które będzie można wykończyć według własnej koncepcji to marzenie wielu Polaków. Z roku na rok w naszym kraju buduje się ponad 100 tys. lokali rocznie, więc teoretycznie wybór jest spory, także lokalnie. Ile potrzebujemy czasu, żeby kupić własne M i sfinalizować transakcję?
Drugi kwartał 2023 r. przyniósł względną stabilizację na stołecznym rynku biurowym. Aktywność najemców utrzymała się na poziomie zbliżonym do wyników z początku roku, a współczynnik pustostanów nie wykazał większych wahań k/k. Z uwagi na niewielką nową podaż planowaną na ten rok – około 72 000 m², a także wysokie koszty związane z aranżacją powierzchni, odnotowano rosnący udział renegocjacji w całkowitym wolumenie transakcyjnym. W samym II kw. 2023 r. stanowiły one 45% aktywności na rynku najmu. Pierwszą połowę 2023 roku na warszawskim rynku biurowym podsumowują eksperci JLL, lidera doradztwa na rynku nieruchomości.
Mimo sytuacji pandemicznej i niskiej aktywności najemców w I poł. 2021 r., popyt na biura w Łodzi w skali całego roku utrzymał się na poziomie przekraczającym 51,5 tys. m2. Według danych Colliers, wiodącej firmy doradczej na rynku nieruchomości komercyjnych, blisko 70% transakcji na łódzkim rynku najmu stanowiły renegocjacje.
Masowe przejście firm w tryb pracy zdalnej przyczyniło się do opustoszenia biur i pociągnęło za sobą trwające do tej chwili konsekwencje dla wszystkich stron na rynku biurowym – najemców, deweloperów i właścicieli nieruchomości.
Zauważalny spadek aktywności najemców połączony z wysoką podażą nowej powierzchni biurowej przekłada się na wzrost współczynnika pustostanów. W Warszawie w I połowie 2021 roku wynosił on 12,5%. Czy na rynku nieruchomości obserwujemy zatem większą elastyczność właścicieli biurowców?
Oszczędność, zmniejszenie kosztów stałych, a przede wszystkim elastyczność,. To hasła, które dzisiaj znajdują się na ustach niemal wszystkich najemców – również tych, dla których prestiż biura stanowił do tej pory istotny czynnik przy rekrutacji oraz budowaniu wizerunku firmy. Jak przyciągnąć wartościowych pracowników do atrakcyjnej lokalizacji, a jednocześnie zoptymalizować koszt wynajmu biura? Eksperci rynku nieruchomości podpowiadają: warto postawić na Łódź!
Platforma carpooling, głosowanie w ramach budżetu partycypacyjnego, promowanie alternatywnych form komunikacji i sztuki młodych, polskich artystów w przestrzeni wspólnej – to przykładowe realizacje autorskiej koncepcji „Biuro Plus” Grupy Capital Park
W marcu we wrocławskiej dzielnicy Fabryczna ruszyła budowa B Urban – inwestycji skierowanej do młodych ludzi – studentów i pracowników pobliskich korporacji, którzy chcą mieć centrum w zasięgu ręki, a jednocześnie mieć blisko do pracy czy na uczelnię. W projektowaniu koncepcji B Urban wykorzystano badanie preferencji najemców w tej dzielnicy. Jakie oferty biorą pod uwagę poszukujący pierwszego „M”?
Inwestorzy wchodzą dziś tylko w te sektory, które gwarantują bezpieczeństwo, stabilizację i regularnie notują bardzo dobre wyniki. W coraz trudniejszym otoczeniu biznesowym decydują się na realizację nieruchomości, które są teraz wziętymi aktywami. Poza segmentem magazynowym, swój najlepszy okres przeżywają parki handlowe. Dzięki lokalnemu charakterowi i solidnej grupie najemców, wśród których dominują najwięksi operatorzy sieciowi, retail parki zapewniają inwestorom stabilny zysk.
Z opublikowanego niedawno raportu „Rynek biurowy w miastach regionalnych” firmy Savills wynika, że Łódź jest jedynym polskim miastem ze wskaźnikiem pustostanów przekraczającym 20%. Eksperci wskazują, że w mieście jest bardzo duża podaż i ograniczony popyt. Dlatego zarządcy muszą mocno walczyć o najemców. Jak? – Dziś wszyscy oferują korzystny czynsz efektywny, upusty i wiele innych benefitów. Konkurować możemy wartością dodaną. Ale to, co muszą zrobić zarządcy, to zrozumieć zmianę, jaka zaszła w myśleniu o przestrzeni biurowej. Dziś to nie są miejsca pracy, tylko miejsca spotkań i wymiany myśli – przekonuje Guy Speir, z Sharow Capital, współwłaściciel - wraz funduszem Pinebridge - biurowca Forum 76.
Rok 2023 rozpoczął się na stołecznym roku biurowym stosunkowo spokojnie. Współczynnik powierzchni niewynajętej utrzymał się na stabilnym poziomie, a firmy wraz z wejściem w życie nowej ustawy dotyczącej pracy zdalnej, do końca I kw. musiały określić jaki model pracy będą stosować. Dość zachowawcze podejście najemców w zakresie wynajmowania powierzchni biurowej w pierwszych trzech miesiącach 2023 r. było zawiązane zarówno ze wspomnianym procesem decyzyjnym, jak i z zapowiadaną już od dawna luką nowej podaży prognozowaną na ten rok. Pierwszy kwartał 2023 roku na warszawskim rynku biurowym podsumowują eksperci JLL, lidera doradztwa na rynku nieruchomości.
MLP Group zakończyło realizację drugiej fazy rozbudowy parku logistycznego pod Bukaresztem. Nowy obiekt dostarczył 16 tys. m kw. nowoczesnej powierzchni, która została już w pełni wynajęta. W przygotowaniu jest trzeci etap inwestycji. Park MLP Bucharest West, zlokalizowany w głównym regionie magazynowym Rumunii, docelowo będzie oferował 99 tys. m kw. powierzchni.
W 1 kw. 2023 r. deweloperzy koncentrowali się na rynkach regionalnych. O nową powierzchnię biurową wzbogacił się Kraków, Wrocław oraz Trójmiasto. W Warszawie nie przybyło nowych nieruchomości biurowych. Bieżące zainteresowanie ze strony najemców utrzymuje się na dość wysokim poziomie. Popyt odnotowany w 1 kw. 2023 r. rozłożył się proporcjonalnie na rynek warszawski i miasta regionalne. Najemcy przywiązują wagę do kwestii ESG oraz komfortu pracy z biura dla swoich pracowników. Wyzwaniem stojącym przed sektorem biurowym są rosnące opłaty eksploatacyjne. Firma AXI IMMO prezentuje dane podsumowujące 1 kw. 2023 r. na rynku powierzchni biurowych.
Nowe regulacje unijne dotyczące raportowania ESG, ambitne cele związane ze zrównoważonym rozwojem stawiane przez ONZ oraz wiele organizacji branżowych. Wreszcie oczekiwania w tym zakresie ze strony samych akcjonariuszy oraz najemców. Nacisk na działalność opartą o zrównoważony rozwój to dziś coraz poważniejsze wyzwanie, przed którym staje nowoczesne budownictwo. To również jeden z kluczowych warunków, bez którego nie da się stworzyć miast przyszłości.